Celem autorów badania było zbadanie związku między ekspozycją matki na opioidy a późniejszym ryzykiem zaburzeń neuropsychiatrycznych u dzieci.
– W przebiegu badania stwierdzono nieznacznie zwiększone ryzyko zaburzeń neuropsychiatrycznych u dzieci, u których matki stosowały opioidy w czasie ciąży. Nie należy jednak uważać tych wyników za klinicznie istotne, ponieważ ograniczały się jedynie do matek przyjmujących więcej niż jeden opioid, w dużych dawkach i przez dłuższy czas – stwierdził zespół badawczy autorstwa Dong Keona Yona, profesora pediatrii w Kyung Hee University College of Medicine w Seulu w Korei Południowej.
Rozbieżności wyników w poprzednich badaniach
Według Amerykańskiego Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom około 7% kobiet w Stanach Zjednoczonych ma przepisywane opioidy w czasie ciąży. Poprzednie badania w zakresie tego tematu dawały bardzo mieszane wyniki ze względu na małą liczebność badanych prób oraz krótkie okresy obserwacji.
- Czytaj również: Jak zadbać o zdrowie przed planowaną ciążą?
Istnieją dane, które wskazują, iż narażenie na opioidy w okresie prenatalnym jest powiązane z zaburzeniami neuropsychiatrycznymi. Takimi jak zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, inne natomiast sugerują, iż stosowanie opioidów przez kobiety ciężarne nie wydaje się szkodliwe dla późniejszego rozwoju dziecka.
Opioidy w leczeniu bólu
– Chociaż wiele kobiet na ogół podchodzi ostrożnie do przyjmowania leków w czasie ciąży, w niektórych przypadkach potrzeba leczenia bólu doprowadza do zauważalnego uzależnienia od leków przeciwbólowych, w tym opioidów – piszą autorzy badania. Oprócz leczenia przeciwbólowego kobiety w ciąży stosowały opioidy jako lek przeciwkaszlowy na kaszel w czasie ciąży – dodają.
Zmiany zachodzące w ciele kobiety w czasie ciąży mogą wywoływać lub zaostrzać różne bolesne stany. Często mogą skutkować koniecznością poszukiwania silniejszych leków przeciwbólowych.
– Wiemy, iż narażenie na różne substancje w okresie prenatalnym i we wczesnym okresie życia wiąże się z długoterminowymi skutkami neuropsychiatrycznymi i rozwojowymi u dziecka. Na przykład prenatalne narażenie na alkohol, tytoń i niektóre leki wiąże się z szeregiem deficytów rozwojowych, poznawczych i behawioralnych u dziecka. Skutki narażenia na opioidy w okresie prenatalnym to temat o istotnym znaczeniu, ale wymagający bardziej dogłębnego zbadania – czytamy w opisie badania.
Przebieg badania
Naukowcy we wspomnianym badaniu przeanalizowali dane dotyczące zdrowia ponad 3,1 miliona niemowląt urodzonych w Korei Południowej. Badaniem objęto dzieci narodzone w latach 2010–2017 i prawie 2,3 miliona matek.
Matki pogrupowano według stosowanej dawki, czasu trwania stosowania i częstotliwości przepisywania opioidów w czasie ciąży. Natomiast dzieci obserwowano średnio przez sześć lat po urodzeniu.
Zespół odkrył niewielkie, ale nieistotne klinicznie, zwiększone ryzyko zaburzeń rozwojowych u dzieci narażonych na działanie opioidów w łonie matki. Naukowcy twierdzą też, iż narażenie na opioidy dostępne na receptę lekarską w pierwszym trymestrze ciąży, w większych dawkach oraz przez dwa lub więcej miesięcy, wiązało się z nieznacznie zwiększonym ryzykiem zaburzeń nastroju, ADHD i niepełnosprawności intelektualnej.
- Czytaj również: Czy paracetamol zwiększa ryzyko autyzmu i ADHD w ciąży?
W badaniu porównywano również dzieci narażone na opioidy w okresie prenatalnym z rodzeństwem, które nie było narażone na działanie opioidów. Wyniki w tym przypadku również nie wskazują również na istotny związek potencjalnych zaburzeń ze stosowaniem opioidów.
Naukowcy doszli do wniosku, iż potrzebne są dalsze badania. Szczególnie biorąc pod uwagę, iż opioidy są cenne w leczeniu silnego bólu u niektórych przyszłych mam. Ból u kobiety w ciąży może nasilać inne objawy tj. depresję, niepokój czy wzrost ciśnienia krwi.
– Wyniki te wskazują, iż możliwe jest, iż opioidy mogą być ostrożnie przepisywane kobietom w ciąży, ale bardzo ważne jest zaprojektowanie dalszych badań w celu uzyskania bardziej ostatecznych wytycznych – stwierdził zespół w komunikacie prasowym.
Leki przeciwbólowe u kobiet w ciąży – aktualne wytyczne
Pacjentce w ciąży skarżącej się na ból różnego pochodzenia w pierwszej kolejności zaleca się zastosowanie paracetamolu. Jest on lekiem z wyboru w leczeniu bólu i gorączki u kobiet ciężarnych. Jest rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników. (PTGiP)
W II trymestrze ciąży alternatywą dla paracetamolu może być ibuprofen. Nie zaleca się go jednak pacjentkom w I i III trymestrze ciąży. Ze względu na hamowanie syntezy prostaglandyn, podobnie jak inne leki z grupy NLPZ, ibuprofen może utrudniać zagnieżdżenie się zarodka. Może też powodować poronienie. Pacjentki, które planują ciążę powinny pamiętać, aby nie stosować NLPZ w okresie owulacji.
Stosowanie ibuprofenu (i innych leków z grupy NLPZ) w III trymestrze ciąży może powodować przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego Botalla. Może też spowodować wydłużenie porodu, a choćby zahamowanie akcji porodowej.
Źródła:
- Kang J, Kim H J, Kim T, Lee H, Kim M, Lee S W et al. Prenatal opioid exposure and subsequent risk of neuropsychiatric disorders in children: nationwide birth cohort study in South Korea BMJ 2024. https://www.bmj.com/content/385/bmj-2023-077664
- Lind JN, Interrante JD, Ailes EC, Gilboa SM, Khan S, Frey MT, Dawson AL, Honein MA, Dowling NF, Razzaghi H, Creanga AA, Broussard CS. Maternal Use of Opioids During Pregnancy and Congenital Malformations: A Systematic Review. Pediatrics. 2017 Jun;139(6):e20164131.
- Drugs in Pregnancy and Lactation, Briggs G., Lippincott Williams and Wilkins, 2017
©MGR.FARM
